Fala uderzeniowa Zdrowie Afta czy opryszczka – jak rozróżnić i leczyć?

Afta czy opryszczka – jak rozróżnić i leczyć?



 

Każda zmiana powstająca w obrębie jamy ustnej budzi nasz niepokój. Bardzo często zdarza się, że zmiany są widoczne i wiążą się ze sporym defektem estetycznym jak np. w przypadku opryszki. Z drugiej strony mogą być przyczyną nieprzyjemnych dolegliwości takich jak: ból, pieczenie i szczypanie podczas jedzenia, picia czy mówienia, co z kolei sugeruje rozpoznanie aft. Co ważne, w każdym z tych przypadków potrzebna jest szybka diagnostyka i sprawne leczenie, tak aby zapobiec przykrym doznaniom i poprawić nasze samopoczucie.

Czym są afty?

Afty to bardzo często występujące, niezakaźne zmiany występujące w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Przyczyny ich powstawania nie są do końca poznane, przy czym uznaje się, że mogą one być wynikiem interakcji wielu czynników ogólnych i miejscowych. Wśród nich wyróżnia się: predyspozycje genetyczne, stres, choroby układowe, zaburzenia hormonalne, niedobory pokarmowe, a także nieodpowiednia higiena jamy ustnej, źle dopasowane protezy, aparaty ortodontyczne drażniące śluzówkę, a także spożywanie twardych pokarmów i urazy mechaniczne[1].

Jak rozpoznać afty?

Afty występują pod postacią małych, okrągłych lub owalnych owrzodzeń pokrytych białym wysiękiem włóknikowym i wyraźnie oddzielają się żywoczerwonym rąbkiem zapalnym od reszty zdrowej błony śluzowej jamy ustnej. Mogą pojawiać się pojedynczo lub mnogo i często lokalizują się w trudnodostępnych zachyłkach jamy ustnej np. na bocznych powierzchniach języka, lub na policzkowej części warg. Ponadto cechą charakterystyczną aft jest duża bolesność i dyskomfort podczas codziennego przyjmowania posiłków czy higieny jamy ustnej[2].

Jak wygląda opryszczka?

Opryszczka ujawnia się w postaci pęcherzyków wypełnionych surowiczym płynem, które  najczęściej występują na powierzchni czerwieni wargowej lub granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg. Objawem zwiastunowym opryszczki często są objawy takie jak: swędzenie, pieczenie i mrowienie w miejscu, w którym następnie w ciągu 2- 3 dni rozwija się pęcherzyk.

Skąd się bierze opryszczka?

Wykwity opryszczkowe bardzo często mają związek z chwilowym osłabieniem odporności organizmu lub silną ekspozycją na światło słoneczne. W przeciwieństwie do aft opryszczki są chorobą zakaźną wywołaną przez wirusa opryszczki zwykłej- Herpes simplex virus (HSV) typu 1 lub typu 2. Do zakażenia dochodzi najczęściej na drodze kontaktu bezpośredniego z inną zakażoną osobą. Pęcherzyki utrzymują się zwykle 10-12 dni, przy czym z czasem zmieniają swoją postać i mogą przekształcać się w nadżerkę lub owrzodzenie oraz pokrywać się strupem.

Jak leczyć afty i opryszczkę?

Z racji na odmienną etiologię obu zmian, ich leczenie będzie przebiegało odmiennie. W przypadku aft zaleca się stosowanie żeli łagodzących ból i wspomagających gojenie, które w swoim składzie zawierają m.in. poliwinylopirolidon (PVP) oraz kwas hialuronowy. Dzięki tym składnikom na powierzchni afty tworzy się stabilna warstwa, która długotrwale chroni uszkodzoną błonę śluzową, jednocześnie zmniejszając ból i dyskomfort związany z podrażnieniem odsłoniętych zakończeń nerwowych. Natomiast w przypadku opryszczki można zastosować leczenie miejscowe, w postaci osuszających i odkażających maści lub leczenie ogólne za pomocą leków przeciwwirusowych, które hamują replikację wirusa np. acyklowir. W przypadku opryszczkowego zapalenia jamy ustnej powstające pęcherzyki mogą pękać, co w konsekwencji może generować powstanie rozlanych nadżerek oraz owrzodzeń. Tutaj też pomocne mogą być żele z PVP i kwasem hialuronowym. Skutecznie chronią przed bólem i izolują zmianę przed czynnikami wywołującymi ból, a dodatkowo wspomagają gojenie owrzodzenia.